CHARGE-syndroom

Uitgangsvraag

Wat is de leeftijd en oorzaak van overlijden bij CHARGE-syndroom (CHD7 mutatie)?

Methode: evidence-based

Aanbevelingen

• Houd rekening met de meest voorkomende doodsoorzaken bij het CHARGE-syndroom: residuale hartafwijkingen, infecties, aspiratie, ademhalingsproblemen en epilepsie.
• Behandel GORZ, aspiratie en voedingsproblemen ook in de palliatieve fase zo goed mogelijk, waarbij zowel medicamenteuze als paramedische behandeling geboden kan worden, denk aan houdingsondersteuning door fysiotherapeut/ergotherapeut, slikadvies door logopedisten ten aanzien van consistentie, houding, ondersteuning bij eten en drinken; afhankelijk van levensverwachting sondevoeding overwegen. Houd hierbij tevens rekening met de mogelijkheid van laryngo- of tracheomalacie.

Algemene beschrijving van de literatuur

Bijdragend aan inzichten uit basisliteratuur, identificeerde de literatuurzoektocht één relevante studie:

• Tussen 2005 en 2009 includeerden Bergman et al. prospectief 48 cliënten met het CHARGE-syndroom vanuit een gespecialiseerde polikliniek die de neonatale periode (eerste 28 levensdagen) overleefden [Bergman 2010]. De gemiddelde leeftijd bij de eerste consultatie in de polikliniek was 11 jaar en 8 maanden (range 4 maanden - 49 jaar). De cohort werd retrospectief aangevuld met de gegevens van vier overleden cliënten. Om risicofactoren van vroegtijdig overlijden te identificeren werden klinische kenmerken tussen de groep cliënten die voor hun 10de levensjaar overleden vergeleken met de cliënten die nog leefden in hun 10de levensjaar.

Kwaliteit van het bewijs

De studie van Bergman et al. is prospectief, maar werd retrospectief aangevuld met 4 extra cliënten, hetgeen een extra selectiebias creëerde [Bergman 2010]. De duur van follow-up is onduidelijk. Niet alle cliënten werden in de univariate analyse geïncludeerd. Een multivariate analyse werd niet uitgevoerd.

Leeftijd bij overlijden

De levensverwachting hangt sterk af van de ernst van de manifestaties: sterfte kan hoog zijn in de eerste jaren [Carey 2021, GeneReviews, 1993-2021]. In de kindertijd, adolescentie en volwassenheid is de levensverwachting voor veel mensen met dit syndroom normaal [GeneReviews, 1993-2021].
Drie van de 48 cliënten stierven tijdens de duur van de studie (6%), op een leeftijd van 11 maanden, 8 jaar en 22 jaar [Bergman 2010]. Post-neonatale overleving op 1 jaar was 98%, op 10 jaar 95% en op 25 jaar 76%.

Mortaliteit

Een univariate analyse toonde aan dat een congenitale hartafwijking (p<0,022), voedingsproblemen (p=0,002) en de combinatie van ademhalings- en voedingsproblemen met gastro-oesofagale reflux (p=0,029) voorspellend waren voor sterfte vóór de leeftijd van 10 jaar [Bergman 2010].

Doodsoorzaken

In de volwassenheid is de doodsoorzaak waarschijnlijk gerelateerd aan een combinatie van residuale hartafwijkingen, infecties, aspiratie of verstikking, ademhalingsproblemen, waaronder obstructieve en centrale apneu en mogelijk epilepsie [GeneReviews, 1993-2021].

De belangrijkste post-neonatale doodsoorzaak was aspiratie of een cardiaal arrest (n=5) [Bergman 2010].