Download hele richtlijn

Droge huid (xerosis cutis, xerodemie)

Behandeling van een droge huid

Er is systematisch gezocht in de literatuur naar het effect van alle soorten niet-medicamenteuze behandeling en medicamenteuze behandeling van een droge huid bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase. Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over behandeling van een droge huid bij kinderen in de palliatieve fase. De overwegingen en aanbevelingen zijn geformuleerd op grond van ervaringen van experts en richtlijnen uit de kindergeneeskunde (1) welke ook te vinden zijn op huidhuis.nl.

Aanbevelingen

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Doen 
(sterke aanbeveling)

 

  • Geef kind en ouders begrijpelijke informatie over preventie en behandeling van een droge huid en factoren die een negatieve invloed hebben op droge huid.

Overweeg 
(zwakke aanbeveling)

 

Overweeg ter voorkoming van een droge huid:

  • Het gebruik van een zeepvrije was emulsie met neutrale pH en/of bad- of doucheolie en zonder kleur- en geurstoffen. 
  • Geen gebruik te maken van zeep en/of badproducten met een hoge pH.

Overweeg bij een droge huid:

  • een bad/douche frequentie van 2/3 keer per week.
  • bad/douchewater niet warmer dan 37 graden Celsius.
  • de huid regelmatig in te smeren met een zalf of een crème (zie tabel 1: overzicht smeersels bij droge huid)
  • bad/douche olie te gebruiken.

Wat is de meest effectieve niet-medicamenteuze behandeling van droge huid bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase? 

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase
I Niet-medicamenteuze behandeling van droge huid
C Geen behandeling/placebo
O Effect op droge huid en kwaliteit van leven

Wat is de meest effectieve medicamenteuze behandeling van droge huid bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase? 

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase 
I Medicamenteuze behandeling van droge huid
C Geen behandeling/placebo 
O Effect op droge huid en kwaliteit van leven

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van niet-medicamenteuze en medicamenteuze behandeling op droge huid en kwaliteit van leven bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.

Onderstaande adviezen zijn grotendeels gebaseerd richtlijn ‘huidafwijkingen’ van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (1). 

Het kind en gezin dient voorlichting te krijgen over factoren die een negatieve invloed kunnen hebben op droge huid. Deze factoren zijn langdurig (warm)watercontact, ontvettende huidproducten (zoals zeep), zweten, warm weer, lage luchtvochtigheid, ruwe vezels, ziek zijn en stress.
Bij kinderen met een normale huid en ter voorkoming van een droge huid is het wenselijk dat verzorgers van het jonge kind bij voorkeur een zeepvrije was emulsie/wasgel met een neutrale pH (pH = 7) zonder kleur- en geurstoffen gebruiken en geen gebruik maken van zeep of andere douche- en badproducten met een hoge pH, maar een pH-neutraal product. 
Bij kinderen < 1 jaar met een gevoelige en droge huid wordt een bad/douche frequentie geadviseerd 2 tot 3 keer per week en daarbij water niet warmer dan 37° te gebruiken. Bij kinderen > 1 jaar met een gevoelige en droge huid, wordt geadviseerd een op de huid van het individu afgestemd advies te geven en ook niet te warm water te gebruiken. 
Bij kinderen met een droge huid is het advies de huid regelmatig in te smeren met een zalf of vette crème en eventueel gebruik te maken van een badolie. 

Smeersels bij een droge huid 
Naast de algemene adviezen over huidverzorging (zie: algemene huidverzorging) is het invetten van de huid het belangrijkste advies bij een droge huid. Hierbij dient gebruik te worden gemaakt van smeersels zonder parfum, conserveringsmiddelen en kleurstoffen. Tabel 1 geeft een globaal overzicht van welke smeersels bij matig tot zeer droge huid gebruikt kunnen worden. Het begint met een licht vet product en loopt op naar een steeds vetter product. Dit overzicht is niet volledig. Cetomacrogolcrème en lanettecrème zijn enigszins vergelijkbaar, lanettecrème is iets vetter. Alle onderstaande smeersels zijn ook zonder recept verkrijgbaar, tenzij anders vermeld.
Voor alle vette zalven geldt dat deze sneller intrekken, wanneer de zalf binnen 3 minuten na bad of douche op de huid wordt aangebracht.

Tabel 1. Overzicht smeersels bij droge huid (1)

Conditie van de huid  Preparaten  Smeerbaarheid  Eigenschappen
Matig droge huid, niet nat  Cetomacrogol-/ lanettecrème (zonder vaseline)  Goed  Niet vet, kan prettig zijn in de zomer, omdat de crème snel intrekt en daardoor minder plakt. 
Matig droge huid  Cetomacrogol-/ lanettecrème + 20% vaseline  Goed  Vette crème. Trekt langzamer in de huid dan de gewone crèmes en is stugger. De stugheid kan met name door jonge kinderen onder de 6 jaar als onaangenaam/pijnlijk worden ervaren.  
Matig droge huid Cetomacrogol-/ lanettecrème + 5% cetaceum  Goed  Trekt snel in, glimt niet; pen/potlood nog goed vast te houden. Geschikt voor overdag op school, evt. in combinatie met vaseline- paraffine in de nacht. 
Dit product is in principe niet vrij verkrijgbaar en redelijk onbekend, maar er zijn goede ervaringen mee (expert-opinie). 
Droge huid  Cetomacrogol-/ lanettezalf  Wordt wisselend ervaren (zalf van tevoren in de handen warm en zacht wrijven)  Vetter en dikker dan voorgaande. Geeft na aanbrengen een glimmend laagje op de huid. Hiermee kan de baby ook gemasseerd worden. Deze zalf bevat, naast vetten, een emulgator waardoor hij wel met water mengbaar is. Hij is daarom met water afwasbaar. 
Droge huid Unguentum leniens zonder parfum
(= koelzalf) 
 
Redelijk, iets stug  Vooral pubers vinden deze heel fijn omdat het sneller in de huid trekt en toch vet genoeg is. Ook variant met rozenolie, deze wordt vaak automatisch gegeven als ‘zonder parfum’ niet genoteerd staat. 
Zeer droge huid  Vaseline  Stug, smeert klonterig  Vaak door stugheid en glimmen niet als prettig ervaren. Kan bij donkere huid sneller irritatie geven. 
Zeer droge huid  Vaseline en paraffine gelijke delen  Zeer goed  Vetste wat er is, dus huid droogt niet uit. Geeft soms folliculitis door te veel afsluiten van de huid. Dan minder vettere zalf kiezen. Glimt, is daardoor overdag niet fijn bij oudere kinderen. Dan voor de nacht aanbrengen en overdag minder vette zalf kiezen. 
anders: Preparaat  Gebruik  eigenschappen 
Hoofdhuid Lotion capitis paraffine 10%  Aantal scheidingen kammen en in- masseren op behaarde hoofdhuid  Helpt bij droge hoofdhuid. Ondersteunt bij behandeling droge huid/ eczeem behaarde hoofd. 

Tabel_1_Overzicht_smeersels_bij_droge_huid-(1)_rl_Kinderen