Download hele richtlijn

Hematologische verschijnselen

Behandeling van anemie

Er is systematisch gezocht in de literatuur naar het effect van alle soorten medicamenteuze behandelingen van anemie bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase. Er zijn twee RCTs gevonden over het effect van erytropoëtine op chemotherapie-gerelateerde anemie bij kinderen met kanker (2, 3). Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over andere behandeling van anemie bij kinderen in de palliatieve fase. Overwegingen en aanbevelingen voor erytropoëtine en vitamines & ijzer en erytrocytentransfusie zijn geformuleerd mede op grond van ervaringen van experts, het tekstboek palliatieve zorg voor kinderen (1) en richtlijnen uit de kinder- en volwassengeneeskunde (4,7). 

Aanbevelingen

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Niet doen
(sterke aanbeveling)

 

  • Geef bij chemotherapie geassocieerde anemie geen erytropoëtine

Wat is de meest effectieve medicamenteuze behandeling van anemie bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase?

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.
I Medicamenteuze behandeling van anemie (o.a. erytropoëtine, vitamines & ijzer, erytrocyten transfusie).
C Geen behandeling/ placebo.
O Effect op vermoeidheid, complicaties, morbiditeit, mortaliteit, ziekenhuis admissies kwaliteit van leven.

Er is laag kwaliteit van bewijs gevonden in 2 RCTs dat er geen significant effect is van behandeling met erytropoëtine (startdosis 450 units/kg per week) op hemoglobine levels in kinderen met kanker- of chemotherapie-gerelateerde anemie in vergelijking met geen behandeling of placebo. Echter, in 1 studie stegen hemoglobine levels in de groep behandeld met erytropoëtine. Dit effect is niet significant (2, 3).

Er is laag kwaliteit van bewijs gevonden in 2 RCTs dat er geen significant effect is van behandeling met erytropoëtine (startdosis 450 units/kg per week) op het aantal vereiste bloedtransfusies in kinderen met kanker- of chemotherapie-gerelateerde anemie in vergelijking met geen behandeling of placebo (2, 3).

Er is laag kwaliteit van bewijs in 2 RCTs gevonden dat nadelige effecten optraden in zowel de groep behandeld met erytropoëtine (startdosis 450 units/kg per week) en de groep zonder behandeling of placebo. Meest voorkomende nadelige effecten waren hypertensie, koorts, infectie en mucositis (2, 3).

Er is laag kwaliteit van bewijs gevonden in 1 RCT dat er geen significant effect is van behandeling met erytropoëtine (startdosis 600 units/kg per week) op kwaliteit van leven scores in kinderen met kanker- of chemotherapie-gerelateerde anemie in vergelijking met placebo (2).

Erytropoëtine wordt in de nier geproduceerd in reactie op een anemie en is geregistreerd bij de behandeling van chronisch nierfalen. Studies van kinderen naar de toepassing van erytropoëtine bij chemotherapie geassocieerde anemie tonen geen effect (2, 3).

Aanbevelingen

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Niet doen
(sterke aanbeveling)

 

  • Geef bij anemie geen vitamines en voedingssupplementen als de levensverwachting kort is.

Wat is de meest effectieve medicamenteuze behandeling van anemie bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase?

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.
I Medicamenteuze behandeling van anemie (o.a. erytropoëtine, vitamines & ijzer, erytrocyten transfusie).
C Geen behandeling/ placebo.
O Effect op vermoeidheid, complicaties, morbiditeit, mortaliteit, ziekenhuis admissies kwaliteit van leven.

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van vitamine en ijzer bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase op vermoeidheid, complicaties, morbiditeit, mortaliteit, ziekenhuis admissies.

Bouwstenen in de bloedaanmaak als oorzaak van een anemie hangen nauw samen met de voedingsintake (vitamines, ijzer), die in deze patiëntengroep belemmerd en verstoord kan zijn. Suppletie van deze elementen zal in de palliatieve situatie niet leiden tot het gewenste resultaat als de levensverwachting kort is (1).

Aanbevelingen

Belangrijk: Zie algemene aanbevelingen voor aanbevelingen die van belang zijn in elk palliatief traject en in elk stadium van de ziekte van het kind.

Doen 
(sterke aanbeveling)

 

  • Hanteer bij langdurig bestaande anemie bij kinderen met beenmergfalen (bijvoorbeeld bij MDS) in de palliatieve fase een individueel transfusiebeleid op basis van gepercipieerde kwaliteit van leven.  
  • Geef bij hematologische kinderen met anemie op basis van beenmergfalen, een erytrocytentransfusie op individuele basis bij een Hb tussen 4,3-5,0 mmol/L of bij symptomen van anemie.

Doseringsadvies

Bij erytrocytentransfusie wordt een dosis van 10-15 ml/kg geadviseerd (4).

Wat is de meest effectieve medicamenteuze behandeling van anemie bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase?

P Kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase.
I Medicamenteuze behandeling van anemie (o.a. erytropoëtine, vitamines & ijzer, erytrocyten transfusie).
C Geen behandeling/ placebo.
O Effect op vermoeidheid, complicaties, morbiditeit, mortaliteit, ziekenhuis admissies kwaliteit van leven.

Er zijn geen gerandomiseerde studies gevonden over het effect van erytrocytentransfusie bij kinderen tussen 0 en 18 jaar in de palliatieve fase op vermoeidheid, complicaties, morbiditeit, mortaliteit, ziekenhuis admissies. 

Concluderend is er geen specifieke evidence gevonden over erytrocytentransfusies bij kinderen in de palliatieve fase. In 2022 is een richtlijn ontwikkeld over transfusies met erytrocyten en trombocyten voor kinderen met een maligniteit. Voor literatuur over transfusies bij kinderen met een maligniteit verwijzen wij daarom naar de richtlijn 'Erythrocytentransfusies bij kinderen & neonaten met kanker' (7).
In deze richtlijn wordt besproken dat er geen evidence is gevonden voor het effect van een hogere transfusietrigger voor erytrocytentransfusies bij kinderen met een maligniteit op de kwaliteit van leven. Eén studie beschreef geen verschil in 100 dagen mortaliteit tussen een traditionele transfusiegrens (Hb 5.6 mmol/l) en een restrictieve transfusiegrens (Hb 4.3 mmol/l) (5). Dezelfde studie beschreef tevens lagere kosten bij een restrictieve transfusiegrens.
In 2019 is de vernieuwde landelijke richtlijn bloedtransfusies uitgebracht met algemene aanbevelingen voor transfusies bij kinderen en volwassenen (4). In deze richtlijn worden onderstaande aanbevelingen gedaan voor transfusies bij anemie ten gevolge van beenmerg falen en maligniteit. De werkgroep heeft deze aanbevelingen overgenomen.