Hydronefrose (hydro-ureter)

Samenvatting

Hydronefrose is een ophoping van urine in het nierbekken en hydro-ureter een ophoping van urine in de ureter. Beiden kunnen enkel- of dubbelzijdig voorkomen.

Gevolgen

• vaak geeft het geen klachten
• (koliek) pijn in de flank
• bij infecties: pijn en koorts
• nierfunctiestoornissen

Oorzaken

• obstructie van pyelum of ureter(en) door strictuur, stenen, bloedstolsels, tumoren (nierbekken, ureter, blaas)
• compressie van ureter(en) of urethra door benigne prostaathypertrofie, tumoren (retroperitoneaal, blaas, cervix, prostaat), afwijkende ligging van ureter, retroperitoneale fibrose, afwijkende verlopende arterie van de onderpool van de nier

Diagnostiek

• anamnese en lichamelijk onderzoek (levert vaak weinig op)
• laboratoriumonderzoek: nierfunctie
• echografie, CT-scan
• evt. cystoscopie met retrograde pyelografie
• renografie (om vast te stellen hoe functioneel de gestuwde nier nog is)

Beleid

Behandeling van de oorzaak

• ureterstrictuur: operatie (endoscopische dilatatie)
• stenen: niersteenvergruizer, operatie (endoscopisch, percutaan, open)
• bloedstolsels: operatie (endoscopisch)
• tumoren: afhankelijk van de aard en lokalisatie van de tumor kunnen chirurgie, radiotherapie, hormonale therapie of chemotherapie worden overwogen
• retroperitoneale fibrose: corticosteroïden

Niet-medicamenteus

• bij een eenzijdige hydronefrose zonder klachten: behandeling meestal niet noodzakelijk
• bij klachten en/of nierfunctiestoornissen en een niet al te korte levensverwachting:
  • percutane nefrostomiekatheter (uitwendig): wordt om de zes tot acht weken verwisseld; goede instructie van betrokken hulpverleners over dagelijkse verzorging en wat te doen bij mogelijke problemen
  • stent in de ureter (ingebracht middels cystoscopie)
• bij klachten en/of nierfunctiestoornissen en een korte levensverwachting (dagen tot weken): in overleg met de patiënt en zijn naasten overwegen om af te zien van nefrostomie/stent. Bespreek hierbij dat een eventueel zich ontwikkelende nierinsufficiëntie tot een milde dood kan leiden.

Evaluatie

• door arts of verpleegkundige
• aan de hand van klachten
• verzorging van nefrostomiekatheter: minimaal tweemaal per week