Download hele richtlijn

Valkuilen

Vastgesteld: 10-11-2012
Regiehouder: Werkgroep handreiking slecht-nieuwsgesprek

Tijdens het voeren van een slecht-nieuwsgesprek zijn er verschillende valkuilen die zich kunnen aandienen, zoals:

Patiënten zelf het slechte nieuws laten verwoorden ('hangyourself' methodiek).
Het slechte nieuws voor u uitschuiven, door eerst té uitgebreid andere onderwerpen te bespreken. Bijvoorbeeld het slecht-nieuwsgesprek beginnen met praten over koetjes en kalfjes of uitvoerig informeren naar het wel en wee van de patiënt.
Een gesprek aangaan met naasten, zonder de patiënt of buiten de patiënt om, terwijl dit niet de wens van de patiënt is. Het is met name bij mensen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond gebruikelijk dat, meestal een zoon of dochter, belast wordt met de communicatie met zorgverleners en het aanspreekpunt is bij allerlei beslissingen (Mistiaen, 2011).
Een ‘ongepland' slecht-nieuwsgesprek aangaan met de patiënt, zonder aanwezigheid van naasten.
Bagatelliseren van het slechte nieuws of het benadrukken van de positieve kanten.
Als zorgverlener al vóór het gesprek uitspraken doen over het slechte nieuws, omdat de patiënt hiernaar vraagt.
Verontschuldigen: 'Ik kan er ook niets aan doen'.
De zin gebruiken: ‘We kunnen niets meer voor u doen'. Er zijn altijd interventies mogelijk ter bevordering of behoud van de kwaliteit van leven.
Vertellen hoe moeilijk u het zelf heeft met het slechte nieuws.
Oorzaken noemen die het slechte nieuws rechtvaardigen, zoals roken.
Onvoorzichtig/onzorgvuldig omgaan met het benoemen van overlevingspercentages en overlevingsduur.
Het geven van té uitgebreide of niet congruente informatie over behandelingsmogelijkheden.
De 'hit-and-run' methodiek: snel de diagnose vertellen en direct doorverwijzen naar een collega-arts.
Vroegtijdige geruststelling, meegaan in de ontkenning van de patiënt, door snel naar oplossingen of praktische consequenties over te gaan, terwijl de impact van nieuws onbesproken blijft.
Aannames doen over de zorgen en verwachtingen van de patiënt, zonder hiernaar te vragen.
In de verdediging schieten wanneer een patiënt zijn boosheid uit over zaken die tijdens het proces zijn misgelopen: bied altijd excuses aan wanneer de zorgverlener zelf of de afdeling hieraan mede schuldig zijn.
Teveel of juist te weinig tonen van de eigen emoties. Meehuilen wordt meestal niet geapprecieerd, laten zien dat u geraakt bent wel.
Naar een computerscherm kijken in plaats van naar de patiënt/naasten.