Entonox of morfine?

Samenvatting

De gebruikelijke manier om pijn te voorkomen bij de patient die een korte pijnlijke behandeling zoals het schoonmaken of verbinden van ulcera of het verwijderen van necrose moet ondergaan is het oraal of parenteraal tevoren toedienen van een snel en kortwerkend morfine. Hierbij duurt de pijnstilling, met de bijwerkingen, eigenlijk te lang. Een korter werkend middel is Entonox, een mengsel van zuurstof en lachgas dat na vijf minuten inhaleren via een kapje al goed werkt. De werking stopt vrijwel onmiddellijk na staken van de toediening. De belangrijkste bijwerking is sedatie. De patient kan het best het kapje zelf vasthouden. Treedt sufheid op dan laat de patient vanzelf het kapje los en herstelt het bewustzijn. Contra-indicaties zijn gevallen waarin pure zuurstoftoediening gewenst is zoals bij intracraniële hypertensie. Een te nemen voorzorgsmaatregel is goede ventilatie van de kamer waarin de patient ligt. Zwangere verzorgsters mogen deze behandeling niet toepassen.

In deze goed uitgevoerde studie werd morfine 1mg/10kg lichaamsgewicht of 10 procent van de dagelijkse dosis s.c. vergeleken met Entonox. De Entonox werd geïnhaleerd vanaf vijf minuten voor tot aan het einde van de vijftien minuten durende behandeling. Tevens werd een combinatie van deze twee methoden vergeleken.
Er deden 33 oudere patienten met pijnlijke ulcera mee. Eenieder werd op dag 0.2 en 4 op een van de drie manieren behandeld. De pijn werd met verschillende schalen gemeten.
Entonox had een significant beter effect dan morfine. De combinatie morfine en Entonox werkte niet beter dan Entonox alleen. De patiënten hadden met Entonox minder vaak en veel korter bijwerkingen. Er deden zich geen ernstige complicaties voor.
De auteurs veronderstellen dat de behandeling met Entonox niet alleen beter werkte door de pijnstilling alleen maar ook door de sedatie.

Commentaar

Eerder in e-pal verscheen een referaat over lachgaszuurstof bij pijnlijke ingrepen. Daarin werd dit mengsel vergeleken met toediening van luchtzuurstof. Het werkte veel beter. Nu is dus ook aangetoond dat bij deze indicatie Entonox beter werkt dan morfine. De indruk bestaat dat lachgaszuurstof niet vaak gebruikt wordt in de palliatieve situatie. Toch eens aan denken?

Over de publicatie

Paris, A., et al (2008). Nitrous oxide-oxygen mixture during care of bedsores and painful ulcers in the elderly: A randomized, crossover, open-label pilot study. J Pain symptom manage 35;171-176.

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie januari 2018. Alle e-pal-artikelen staan hier.