Kou en munt, een goede combinatie bij dorst en droge mond

Dorst en een droge mond zijn veel voorkomende en zeer hinderlijke problemen in de palliatieve zorg, vooral bij terminale patiënten. Er is steeds meer bewijs dat allerlei interventies, zoals bevochtiging van de mond en speeksel-stimulerende producten helpen. Echter, de onderzoeken die in de kliniek gedaan werden vonden vooral op de IC plaats. Zo werd o.a. aangetoond dat kleine munt-ijsblokjes bij IC-patiënten dorst en een droge mond kunnen bestrijden.

Over het onderzoek

Het doel van dit onderzoek was aan te tonen dat het gebruik van munt-ijsblokjes het gevoel van dorst en een droge mond vermindert bij klinische patiënten die specialistische palliatieve zorg ontvangen.

Methode

Het prospectieve, cross-over, gerandomiseerde onderzoek vond plaats op een afdeling voor acute palliatieve zorg in een academisch ziekenhuis in Australië. Er werd een populatie van 30 patiënten onderzocht. Ze waren ouder dan 18 jaar, in staat om hun dorst en droge mond een cijfer te geven en in staat om te slikken. Alle geschikte patiënten waren bereid om mee te doen. Na randomisatie kreeg de helft van de patiënten eerst gedurende 24 uur gebruikelijke zorg en daarna gedurende 24 uur de interventie. Bij de andere helft was de volgorde andersom. Door de aard van het onderzoek was het niet mogelijk te blinderen. Gebruikelijke zorg hield in dat de verpleging gewone ijsblokjes aan de patiënt gaf. Deze werden minstens om de 4 uur actief en op verzoek van de patiënt onbeperkt aangeboden. De interventie hield in dat in plaats van de gewone ijsblokjes kleine munt-ijsblokjes werden gegeven. Deze  werden gemaakt door een oplossing van 20% muntsiroop van het merk Teisseire (Green Mint Syrup/Sirop de Menthe Verte) in water te bevriezen in blokjes van 1 cm3 (1 ml), even groot als de gewone ijsblokjes. Meestal werden 3 à 4 blokjes tegelijk aangeboden. Voorafgaand aan het onderzoek, na 24 uur en na 48 uur werd bij elke deelnemer op een NRS-schaal van 0 tot 10 de intensiteit van dorst en droge mond gemeten. Na 48 uur werd ook gevraagd of de patiënten voorkeur hadden voor gewone ijsblokjes of voor munt-ijsblokjes. De overige mondzorg, zoals bevochtigen van de mond met natte wattenstokken, mondspoelingen en kunstspeeksel en lippenzalf ging tijdens het onderzoek gewoon door.

Resultaten

Alle 30 patiënten deden aan de volledige studie van 48 uur mee. De gemiddelde leeftijd was 71 (22-92), 60% was vrouw en 80% had kanker. De ernst van de klachten werd gemeten met een NRS van 0 tot 10. Bij aanvang van de studie hadden alle patiënten ernstige klachten van een droge mond: allen hadden een NRS >4, met een mediaan van 8. 23% had een NRS-score van 10. De NRS-scores voor dorst waren:  allen >1, een mediaan van 8 en 20% had een score van 10. De verbetering van de klachten van een droge mond bedroeg 1,6 NRS-punten voor gewone ijsblokjes en 3,7 punten voor munt-ijsblokjes. De afname van dorst bedroeg met de gewone ijsblokjes 1,7 NRS-punten en met de munt-ijsblokjes 3,4 punten. Dit waren significant grotere afnames ten voordele van de munt-ijsblokjes (P<0,05). 87% van de patiënten gaf na de interventie een voorkeur aan voor de munt-ijsblokjes.

Discussie

Het is al langer bekend dat dorstgevoel door neuronen in de mond en keel gereguleerd wordt en dat deze neuronen gevoelig zijn voor temperatuur. Daardoor helpen koud water en ijs beter tegen dorst dan lauw of warm water. Ook is bekend dat menthol invloed heeft op temperatuurreceptoren in de mond- en keelholte en dat mentholsnoepjes en -kauwgum helpen tegen een droge mond en dorst. Dorstgevoel kan bij gedehydreerde patiënten i.h.a. niet tegengegaan worden door intraveneuze vochttoediening. 

Conclusie

Zowel gewone ijsblokjes als munt-ijsblokjes helpen tegen dorst en een droge mond. Munt-ijsblokjes helpen beter.

Commentaar

Een uiterst elegant en duidelijk onderzoek. De resultaten zijn gemakkelijk in de praktijk toepasbaar.   

Marjan Oortman, huisarts en kaderarts palliatieve zorg

Over de publicatie

Phelan, et al. (2023). A Novel Approach to Managing Thirst and Dry Mouth in Palliative Care: A Prospective Randomized Cross-Over Trial, Journal of Pain and Symptom Management  66, No 5, 587-594. 

Deze bijdrage is onderdeel van e-pal - editie januari 2024 Alle e-pal-artikelen staan hier