Download hele richtlijn
Smaakstoornissen
Samenvatting
Bij smaakstoornissen kan onderscheid gemaakt worden tussen:
- verandering van de smaak en/of verhoogde gevoeligheid voor bepaalde smaken (dysgeusie); een metaalsmaak of bittere smaak komen het meeste voor
- een vermindering van de normale smaak (hypogeusie) of totale afwezigheid van smaak (ageusie)
Gevolgen
- afname van voedselinname en gewichtsverlies
- verlies van plezier in het eten
- aversie tegen mondverzorgingsproducten en lokale medicatie
Oorzaken
Algemene factoren
- genetische aanleg
- roken, slechte mondverzorging, droge mond
- neusverstopping
- zinkdeficiëntie
Ziekten en aandoeningen
- tumoren
- orale infecties, aandoeningen van de zenuwen die bij reuk en smaak betrokken zijn
- ernstige anemie, diabetes mellitus, leverfalen, nierinsufficiëntie
Gevolgen van behandeling
- medicatie
- chemotherapie, radiotherapie
- chirurgie: verwijdering van gehemelte, tongresectie, laryngectomie, beschadiging van reuk- en smaakzenuwen
Diagnostiek
- anamnese en mondinspectie (zie Diagnostiek)
- evt. laboratoriumonderzoek (gericht op vaststellen anemie, diabetes mellitus, nier-, en leverfunctie) of microbiologisch onderzoek
Beleid
- Overweeg consult van de diëtist, tandarts, mondhygiënist, KNO-arts, neuroloog of logopedie voor reukrevalidatie.
Behandeling van de oorzaak
- verandering van medicatie
- behandeling van infecties van de mondholte
- behandeling van droge mond
- behandeling van anemie en systemische aandoeningen die een relatie hebben met smaakstoornissen
Niet-medicamenteus
- mondverzorging (zie Mondverzorging)
- stimulatie van speekselsecretie met suikervrije kauwgom
- staken van roken
- verwijderen van als onaangenaam ervaren etensgeuren, sterk ruikende planten en bloemen, koffie, parfum, sigaren- en sigarettenrook
- vermijden van metalen bestek als er sprake is van een metaalsmaak
- vermijden van voedingsproducten die hiertoe aanleiding geven
- voedingsadviezen:
- Besteed extra aandacht aan de geur, smaak en consistentie van de voeding.
- Draag er zorg voor dat de voeding er smakelijk uitziet.
Medicamenteus
- evt. zinksulfaatdrank FNA 3 dd 20 ml = 3 dd 200 mg p.o bij smaakstoornissen ten gevolge van radiotherapie of chemotherapie
Evaluatie
- door arts of verpleegkundige
- aan de hand van klachten
- dagelijkse mondinspectie