Hoe blijf ik in balans? Bespreek 3(+2) vragen in de PaTz groep

Het bieden van palliatieve zorg kan behoorlijke emotionele impact hebben. Een themabespreking hierover kan ertoe bijdragen dat

• Je meer bewust wordt van de emotionele impact die het bieden van palliatieve zorg op jou heeft
• Je even stilstaat bij hoe je je eigen persoonlijke balans ervaart
• Je nadenkt over wat voor jou persoonlijk zwaar is of juist energie geeft
• Je nagaat wat jijzelf nodig hebt om in balans te blijven
• Jullie ervaringen en tips uitwisselen over wat helpt om balans te behouden of krijgen
• Jullie alerter zijn op tekenen van overbelasting/ verminderde balans bij jezelf of bij je collega
• Jullie nadenken hoe jullie elkaar bij emotionele situaties of casuïstiek kunnen steunen

Voorbereiding

• Spreek af hoeveel tijd jullie aan de themabespreking willen besteden.
• Vraag voorafgaand aan de PaTz bijeenkomst de deelnemers na te denken en liefst ook antwoorden te noteren op de eerste drie onderstaande vragen. Die vragen komen uit de ‘3 vragen methodiek’ van Collard & Vermeulen; de sub-vragen en overige vragen zijn toegevoegd door Floor Dijxhoorn (onderzoeker evenwichtige zorgverlener in de palliatieve zorg) en Astrid Kodde (huisarts & medisch adviseur PaTz).

Tijdsplanning tijdens de PaTz bijeenkomst

Uitgaande van een themabespreking van ongeveer een half uur, zijn dit suggesties voor de tijdsindeling:

• Vraag de PaTz groep deelnemers gedurende een kwartier in twee- of drietallen bij elkaar te gaan zitten, waarbij mensen die elkaar nog niet zo goed kennen elkaar opzoeken en wijkverpleegkundigen en huisartsen mixen. Bespreek vraag 1 t/m 3 in deze groepjes.
• In het volgende kwartier bespreken jullie in de hele PaTz groep wat jullie is opgevallen en welke tips er voor elkaar zijn.
• Sluit af met de vraag: Op welke manier kunnen we elkaar in de PaTz groep helpen balans te houden? Laat hierbij de PaTz deelnemers zelf met ideeën komen; breng zo nodig voorbeelden in:
  • Elke PaTz bijeenkomst starten met een korte vraag hierover? (bv hoe zit ieder erbij? Of hoe ervaar je je balans op een schaal van 0-10?)
  • Over een x- periode nogmaals een themabespreking, waarbij we in kunnen gaan op vraag 4 & 5.
  • Duo’s vormen en voor/ bij elke PaTz bijeenkomst kort in duo’s checken hoe ’t met de ander gaat (soort buddy’s van elkaar zijn)

1) Welke gebeurtenissen m.b.t. palliatieve zorg in afgelopen maand zijn je bijgebleven?

• wat maakte dat deze gebeurtenissen je zijn bijgebleven?
• welke gebeurtenis van afgelopen maand was energie-slurpend? Wat maakte dat deze gebeurtenis zoveel energie vroeg?
• Welke gebeurtenis van afgelopen maand was energie-gevend? Wat maakte dat deze gebeurtenis jou energie gaf?

 2) Hoe voel jij je (lichamelijk en mentaal)? 

Gebruik hierbij evt. het Zelfscreeningsinstrument voor zorgverleners en/of onderstaande smileys (afkomstig van vergeetjezelfniet.nl )

3) Heb je genoeg steun?

• Welke steun ervaar je van de collega’s in je (huisartsen/ verpleegkundige) team?
• Welke steun ervaar je in de samenwerking met de bij de situatie betrokken zorgverleners?
• Welke steun ervaar je in de PaTz bijeenkomst?  Zou je willen dat hier iets in verandert?
• Op welke manier besteedt jouw werkgever/ besteed jij als werkgever aandacht aan de balans van de mensen in jouw team? Ben je hier tevreden over of zou je willen dat er iets verandert?
• Welke steun mis je en hoe kan deze steun worden georganiseerd?

Vervolgvragen, bv voor een volgende PaTz bijeenkomst of om individueel te beantwoorden 

4) Wat zijn voor jou persoonlijk ‘risicofactoren’ om uit balans te raken?

• Wat vind jij speciaal moeilijke situaties? Kijk hierbij evt naar onderstaande overzichtje, uit de kennissynthese de evenwichtige zorgverlener
• Wat zijn voor jou persoonlijk signalen dat je uit balans dreigt te raken? Bv uitgeput voelen, slecht slapen, verdrietig of boos zijn, een gevoel van afstand van werk nemen (afstomping of depersonalisatie)

5) Welke activiteiten onderneem jij, die jou helpen het werk los te laten en om te gaan met werk-gerelateerde emoties?

Mensen verwerken emoties op verschillende manieren. Dit verschilt niet alleen tussen mensen, maar ook één persoon kan verschillende situaties op andere manieren verwerken. Zoek je afleiding in je eentje (uitgebreid gaan koken) of werkt het nu voor jou beter om je te omgeven met anderen (met vrienden de kroeg in gaan) en zo je gedachten af te leiden? Of vragen de situatie en jouw emoties om het doorleven van wat er is gebeurd? En ook hier is de vraag: doe je dit alleen (overdenken tijdens een wandeling/ het van je af schrijven) of liever met anderen (praten met collega’s of naasten)? Hoe is dat voor jou?

• welke activiteiten onderneem je individueel?
• welke activiteiten onderneem je met anderen samen?
• welke activiteiten zijn gericht op emoties loslaten; welke op doorleven/ verwerken van emoties?

Maex en Rombouts hebben een kwadrantenmodel over het verwerken van emoties ontwikkeld:  

• Herken je bij jezelf de behoefte om activiteiten te ondernemen in elk van deze kwadranten?
• Kan het model jou helpen om in balans te blijven, bijvoorbeeld door regelmatig na te gaan of je ruimte hebt om activiteiten uit de verschillende kwadranten te doen? 

Kijk voor meer informatie en tips op Palliaweb- persoonlijke balans of  in het boekje zorgen voor professionals (opgesteld n.a.v. de Corona crisis).